Na początku października zostały zaprezentowane wyniki międzynarodowego projektu badawczego ASCOBANS (eng. Agreement on the Conservation of Small Cetaceans in the Baltic, North East Atlantic, Irish and North Seas). Celem prowadzonych badań było określenie wielkości populacji i rozmieszczenia waleni w Europejskich wodach Atlantyku. Oszacowano, że na badanym obszarze żyje ponad 1,4 miliona wielorybów, delfinów i morświnów! 🐋🐬
Badanie obserwacji waleni (SCANS-IV) jest czwartym z serii badań rozpoczętych w 1994 r. (SCANS) i kontynuowanych w latach 2005 (SCANS-II) i 2016 (SCANS-III) mających na celu określenie wielkości populacji i rozmieszczenia waleni w europejskich wodach Atlantyku.
Najnowsze badania prowadzone były latem 2022 roku, mobilizując osiem małych samolotów i jeden statek badawczy na trasie z południowej Norwegii do Portugalii – były to badania tego typu przeprowadzone na największą skalę w historii.
Najliczniejszymi gatunkami okazał się morświn (409 000), delfin pospolity (439 000) i delfin pręgowany (187 000). Szacuje się, że liczba innych gatunków delfinów to 126 000 delfinów butelkonosych, 67 000 delfinów białonosych i 4000 delfinów białobocznych.
Występowanie wielorybów, oszacowano następująco: 3000 grindwali, 148 kaszalotów i 5000 różnych gatunków wielorybów z rodziny dziobogłowych. Jest to ogólnie niższy szacunek niż w poprzednich badaniach, szczególnie w przypadku tej grupy gatunków, nie jest on jednak w pełni porównywalny, ponieważ w ramach SCANS-IV nie badano ważnych siedlisk na wodach przybrzeżnych na zachód od Szkocji.
Ponadto spośród rodziny fiszbinowców zarejestrowano występowanie 12 000 płetwali karłowatych i 13 000 finwali.
Wzrosło występowanie delfina pospolitego w Morzu Celtyckim, a także na południowy zachód od Wielkiej Brytanii i w zachodniej części kanału La Manche, co sugeruje, że ekspansja zasięgu populacji w kierunku północnym, stwierdzona w poprzednich badaniach SCANS, trwa nadal.
Odmienny obraz pojawił się w przypadku najliczniejszego walenia: morświna. Wyniki wskazują, że zmiana zaobserwowana w rozmieszczeniu morświna w Morzu Północnym z północnego zachodu w 1994 r. na południe w 2005 i 2016 r. utrzymała się w 2022 r., przy jednoczesnym wzroście rozmieszczenia jeszcze dalej w kanale La Manche. Największe zagęszczenie stwierdzono w środkowej i południowo-zachodniej części Morza Północnego.
W przypadku morświna, delfina białonosego i wieloryba karłowatego w Morzu Północnym nie odnotowano znaczących zmian w liczebności w ciągu 28 lat objętych badaniami. Jednakże populacja morświna w zachodnim Morzu Bałtyckim, Wielkim Bełcie i południowym Kattegatu wykazuje znaczny spadek. HELCOM oceniła niedawno tę populację jako niezadowalającą, podkreślając potrzebę wprowadzenia środków ochronnych i dalszego badania presji wywieranej na tę populację.
„Wyniki tych międzynarodowych badań zakrojonych na dużą skalę przeprowadzonych w ciągu ostatnich trzech dekad znacznie poszerzyły naszą wiedzę na temat rozmieszczenia i liczebności gatunków waleni w europejskich wodach Atlantyku, umożliwiając analizę wpływu rybołówstwa i innych antropogenicznych czynników stresogennych na stan populacji badanych gatunków.” – skomentowała dr Anita Gilles z Uniwersytetu Medycyny Weterynaryjnej w Hanowerze w Niemczech, która koordynowała projekt.
