10 marca 2023 roku grupa dzielnych Tybetańczyków miłujących wolność, zmuszonych wyjechać ze swojej ojczyzny, zebrała się w ramach pokojowego protestu na Rondzie Wolnego Tybetu w Warszawie, żeby zamanifestować miłość do swojej ojczyzny, swoją kulturową odrębność oraz chęć niesienia pokoju i przypomnieć światu o okupacji ich kraju przez Chińską Republikę Ludową.
Kilka słów przypomnienia dlaczego 10 marca jest tak niezwykle symboliczną datą dla Tybetańczyków.
Tybetańskie powstanie w 1959 roku było jednym z najważniejszych wydarzeń w historii nowożytnej Tybetu. Było to powstanie przeciwko chińskiej władzy, która została siłą narzucona Tybetowi w 1950 roku. Pod pretekstem niesienia pomocy ‘zacofanym’ Tybetańczykom, Chiny stopniowo zwiększały kontrolę nad buddyjsko-pacyfistycznym Tybetem. Tej region ma dla Chin znaczenie strategiczne na płaszczyźnie militarnej, politycznej i surowcowej. Ponadto, ze względu na fakt, że cztery z pięciu największych rzek Azji Wschodniej mają swoje źródła właśnie na Wyżynie Tybetańskiej ma on również ogromne znaczenie w kwestii bezpieczeństwa żywnościowego. Chiński rząd obiecywał szanować kulturę i religię Tybetańczyków, ale naród tybetański bardzo szybko zorientował się, że była to w rzeczywistości gra polityczna. Prawdziwymi intencjami ChRL była stopniowa pauperyzacja narodu, ‘wyreligijnienie narodu’ oraz coraz bardziej dosadne tłumienie jakiegokolwiek sprzeciwu wobec chińskiego patronatu, który wraz z czasem przerodził się w otwartą okupację.
Humanosh dalai-lama
Już w 1956 roku rozpoczęły się protesty przeciwko chińskiej władzy w Tybecie, które zostały brutalnie stłumione przez chińskie władze. Duchowy przywódca Tybetu, Dalajlama, próbował negocjować pokojowe rozwiązanie z rządem chińskim, ale rozmowy zakończyły się niepowodzeniem.
1 marca 1959 dalajlama otrzymał niespodziewane zaproszenie na „spektakl teatralny i herbatę” do sztabu chińskiej armii znajdującego się poza Lhasą. 9 marca główny dowódca osobistej ochrony dalajlamy został odwiedzony przez chińskich oficerów. Nalegali oni, by dalajlama udał się do chińskiego sztabu wojskowego bez osobistej zbrojnej eskorty oraz bez tradycyjnej ceremonii i towarzyszącej mu procesji.
Humanosh Potala
Wieść o zaproszeniu szybko rozeszła się wśród miejscowych Tybetańczyków budząc strach przed możliwością uprowadzenia ich przywódcy. 10 marca około 300 tys. Tybetańczyków otoczyło pałac dalajlamy, by zapobiec jego pojmaniu. To wydarzenie jest uważane za
początek powstania w Lhasie, mimo tego, że chińskie wojska walczyły z partyzantką już od kilku lat.
Tybetańczycy, w ramach pokojowego protestu domagali się, aby chiński rząd opuścił Tybet. Władze chińskie odpowiedziały brutalnym użyciem siły, czego rezultatem były krwawe starcia pomiędzy Tybetańczykami a chińską armią.
Powstanie trwało kilka dni, a 20 marca rząd chiński ogłosił stan wojenny. Dalajlama został zmuszony do ucieczki do Indii wraz z tysiącami innych Tybetańczyków. Ucieczka duchowego przywódcy kraju oraz krwawe stłumienie powstania miało znaczący wpływ na przyszłość Tybetu.
Humanosh flaga tybetu
Tybetańskie powstanie w 1959 roku stanowiło początek nowej fazy walki Tybetańczyków o wolność. Przyciągnęło uwagę międzynarodową do sprawy tybetańskiej i doprowadziło do utworzenia rządu tybetańskiego na wygnaniu w Indiach. Dalajlama jest liderem rządu tybetańskiego na wygnaniu od czasu jego powstania, a ruch nadal walczy o niepodległość Tybetu.
Podsumowując, Tybetańskie powstanie w 1959 roku było przełomowym momentem w historii Tybetu. Była to desperacka próba Tybetańczyków, aby zamanifestować swoją wolność i wyrazić kulturową odrębność w obliczu chińskiej opresji. Wydarzenie to unaoczniło opinii międzynarodowej brutalność chińskiej okupacji Tybetu i doprowadziło do odnowionej walki o niepodległość Tybetu.
Źródło: https://humanosh.org/
