Jak donosi Biełsat:
Zabytek z początku XVII wieku ma wrócić do zamku Radziwiłłów w Nieświeżu
Białoruska inicjatywa społeczna MALDZIS doprowadziła do zakupu mapy Radziwiłłów, wydrukowanej po łacinie w atlasie wydanym przez wybitnego holenderskiego kartografa i wydawcę Willema Blaeu’a w Amsterdamie w 1631 roku. Organizacja pozarządowa nazwana została na cześć prof. Adama Maldzisa, wybitnego białoruskiego krytyka literackiego, historyka, pisarza oraz badacza polsko-białoruskich związków literackich.
Nabytek inicjatywy MALDZIS jest jednym z arcydzieł europejskiej kartografii, poświęconych terenom Wielkiego Księstwa Litewskiego. Mapa obejmuje całe terytorium WKL w granicach sprzed Unii Lubelskiej z 1569 roku (przed zjednoczeniem federacyjnym z Królestwem Polskim) oraz częściowo ziemie państw sąsiednich. Inicjatorem jej powstania i patronem był książę nieświeski, wybitny mąż stanu czasów WKL – Mikołaj Krzysztof Radziwiłł nazywany Sierotką, w związku z czym mapa przeszła do historii pod jego imieniem.
Radziwiłł pragnął przedstawić Europie państwo cywilizowane, zurbanizowane i obalić ówczesne opisy cudzoziemców o nieprzebytych lasach zamieszkiwanych przez półdzikie plemiona. Mapę stworzono praktycznie od podstaw i miała ona zawierać informacje geograficzne, polityczne i historyczne. Jednym z dokładnie zidentyfikowanych autorów szkicu mapy jest rytownik z Nieświeża Tomasz Makowski.
-Mapa Radziwiłłów była szeroko znana w Europie i stanowiła wzór dla późniejszych map tego regionu, ale już w XVIII wieku uważano ją za bardzo rzadką. Do dziś mapa ta pozostaje cennym źródłem historycznym. Pokazuje ponad 1000 miejscowości, z czego ponad 300 znajduje się na terenach współczesnej Białorusi. To w zasadzie pierwsza naukowa mapa naszego kraju – mówi Paweł Macukiewicz, szef inicjatywy MALDZIS.
Mapę zakupiono na Litwie ze środków białoruskich mecenasów: Siarhieja Kazłouskiego, Ani Buhłakowej, Uładzimira Harłacza i Dzmitryja Padalinskiego.
W przyszłości mapa zostanie przekazana muzeum zamku w Nieświeżu jako dar publiczny. Zanim zabytkowy dokument wróci do ojczyzny, będzie eksponowany podczas specjalnych wydarzeń poza Białorusią.
Historia mapy Radziwiłłów
Pierwszy egzemplarz mapy Radziwiłłów powstał zapewne w Nieświeżu około 1603 roku, nie zachował się jednak do dziś – obecnie uważa się go za zaginiony. Mapa stała się szeroko znana dzięki jej opublikowaniu w 1613 roku w Amsterdamie w warsztacie kartograficznym Willema Janszoona Blaeu’a. Jedyna znana oryginalna mapa ścienna Radziwiłłów z 1613 r. znajduje się w bibliotece księżnej Anny Amalii w Weimarze (Niemcy).
Od 1631 roku w atlasie świata Willema Blaeu’a „Appendix Theatri A. Ortelii et Atlantis” znalazła się kopia mapy Radziwiłłów z 1613 roku, wykonana przez holenderskiego rytownika Hessela Gerritsa. Właśnie jedno z pierwszych wydań atlasowych mapy zostało nabyte przez inicjatywę MALDZIS.
Mapa wykonana jest techniką kolorowego grawerunku na miedzi, sklejona z czterech części, wymiary mapy to 73,5 x 73,5 cm. Dokładna skala wynosi 1:1 293 000. Na odwrocie zakupionej mapy wydrukowano początek łacińskiego tekstu zatytułowanego „Descriptio Litvaniae” („Opis Litwy”), co wyróżnia tę edycję spośród blisko 20 innych wydań mapy Radziwiłłów, które wydrukowano w latach 1613-1670.
Białoruska inicjatywa społeczna MALDZIS, zanim udało jej się nabyć Mapę Radziwiłłów, wykupiła Statut Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1588 r. (Trzeci Statut Litewski) i inne cenne artefakty, zaświadczające o bogactwie wspólnej polsko-białorusko-litewskiej historii.
Wesprzeć inicjatywę MALDZIS w jej staraniach, skierowanych na ocalenie białoruskich artefaktów z okresów poprzedzających samo pojawienie się Białorusi, można na jej stronie internetowej.
pj/belsat.eu wg Głos znad Niemna, Maldzis.world
#Zabytek #początku #XVII #wieku #wrócić #zamku #Radziwiłłów #NieświeżuBiałor..
