W naszym najnowszym raporcie na temat bezpaństwowców z Ukrainy omawiamy szczególne kategorie osób, wśród których to zjawisko występuje szczególnie często. W ramach naszego Tygodnia na rzecz bezpaństwowców – #StatelessnessWeek chcielibyśmy przybliżyć wam dzisiaj ten temat.
Jedną z tych kategorii są osoby zamieszkałe na terenie obwodu donieckiego i ługańskiego, a więc terenów okupowanych przez władze rosyjskie i funkcjonujące jako nieuznane na forum międzynarodowe nowe republiki.
Wśród uchodźców z Ukrainy pojawiają się oczywiście również osoby pochodzące z tych terenów. Wjazd osoby z Ukrainy w celu ucieczki przed wojną może odbywać się na podstawie dokumentów, uprawniających taką osobę do wjazdu (np. na podstawie ważnego paszportu zagranicznego biometrycznego), ale i w oparciu o zgodę na wjazd udzieloną przez Komendanta Straży Granicznego, jeśli osoba nie posiada wymaganych dokumentów. Niniejszy artykuł skupia uwagę na osobach niemających dokumentów potwierdzających ich tożsamość, a szczególnie pochodzących i wjeżdżających do Polski z ukraińskich terenów okupowanych.
W 2014 r. inwazja rosyjska na terytorium Ukrainy skutkowała tymczasową aneksją Krymu oraz tymczasowym okupowaniem obwodu ługańskiego i donieckiego. Powstała tzw. Ługańska Republika Ludowa i Doniecka Republika Ludowa – jednostki nieuznane przez społeczność międzynarodową. Od 2014 r. władze Ukrainy nie mają kontrole nad tymi terenami, a mieszkańcy tych terenów nie mają dostępu do usług państwowych. Procedura otrzymania dokumentów ukraińskich dla takich osób jest bardzo utrudniona, a czasami wręcz niemożliwa.
Mieszkańcy obwodu ługańskiego i donieckiego, którym udało się dotrzeć do Polski w celu skorzystania z ochrony czasowej dla osób z Ukrainy, napotykają się na problem otrzymania takiej ochrony, legalizacji swego pobyty, a nawet potwierdzenia obywatelstwa ukraińskiego.
trzymać status UKR, jako potwierdzenie korzystania z ochrony czasowej na terytorium RP, może wyłącznie obywatel Ukrainy lub małżonek obywatela Ukrainy niemający obywatelstwa ukraińskiego. Aby zweryfikować osobę, urzędnik polski potrzebuje sprawdzić dokumenty takiej osoby: może to być paszport zagraniczny (ważny lub nieważny), wewnętrzny paszport ukraiński, Kartę Polaka bądź inny dokument ze zdjęciem.
Jeśli obywatel Ukrainy, zamieszkały na terenach kontrolowanych przez władze ukraińskie, przebywa do Polski bez ww. dokumentów, musi on zwrócić się do Konsulatu Ukrainy celem potwierdzenia swojej tożsamości. W razie uzyskania odpowiedniego zaświadczenia, w urzędzie osobie takiej nadaje się numer PESEL ze statusem UKR.
Problem się pojawia w stosunku do osób uciekających z obwodu ługańskiego i donieckiego, którzy na moment dotarcia do Polski mają np. tylko akt urodzenia. Akt urodzenia wydany przez Ukrainę nie jest dokumentem potwierdzającym obywatelstwo ukraińskie, ani nie potwierdzającym tożsamość cudzoziemca na terytorium innym, niż państwo pochodzenia. Na podstawie tego dokumentu nie ma możliwości weryfikacji przez pracowników polskich urzędów osoby zgłaszającej po status.
Więcej na ten temat piszemy w naszym Raporcie, oraz w naszym najnowszym blogu na stronie. Zapraszamy do lektury!
