W ubiegłym tygodniu HELCOM (czyli Komisja Ochrony Środowiska Morskiego Bałtyku) opublikowała wyniki sześcioletniego holistycznego badania stanu Bałtyku przeprowadzonego przez w latach 2016-2021. Pełen raport w języku angielskim dostępny jest na stronie HELCOM. Tymczasem przedstawiamy w pigułce kluczowe wnioski z raportu.
KLUCZOWE PRESJE: Morze Bałtyckie znajduje się pod coraz większym wpływem zmian klimatycznych i degradacji różnorodności biologicznej katalizowanych eutrofizację, zanieczyszczenie substancjami niebezpiecznymi, użytkowanie gruntów i przełowienie. W okresie objętym oceną poprawa stanu środowiska Morza Bałtyckiego była niewielka lub żadna.
Świadomość to pierwszy krok w kierunku lepszej ochrony.
BIORÓŻNORODNOŚĆ: Wyniki trzeciej całościowej oceny HELCOM (HOLAS 3) wskazują na jedynie niewielką lub żadną poprawę stanu środowiska Bałtyku w latach 2016-2021. Spośród siedlisk pelagicznych, bentosowych, ryb, ptaków wodnych i ssaków morskich jedynie kilka wskaźników osiągnęło wartości progowe jedynie w części morza, a żaden we wszystkich ocenianych obszarach. W przypadku niektórych grup gatunków, takich jak ssaki morskie i ryby, status zintegrowany pogorszył się w porównaniu z poprzednią oceną.
ZMIANY KLIMATU: Skutki postępujących zmian klimatu nasilają się.
Zmiany klimatu mają globalny wpływ na różnorodność biologiczną i zdrowie ekosystemów (IPCC 2023). Skutki postępujących zmian klimatycznych są widoczne również w Bałtyku: temperatura wody i poziom morza rosną, zmniejsza się zasięg lodu, a średnie roczne opady rosną w północnej części regionu. Coraz większe obawy budzi także zwiększone prawdopodobieństwo fal upałów i występowanie ekstremalnych zjawisk pogodowych
Postępy w polityce: W ciągu ostatnich sześciu lat wiedza o ekosystemach i polityki dotyczące środowiska Morza Bałtyckiego znacznie się rozwinęły. Między innymi jesteśmy na dobrej drodze do osiągnięcia globalnego celu zakładającego, że 30% powierzchni morskiej do 2030 roku będzie miało status „obszarów chronionych”.
Środki ochronne działają: przeprowadzane analizy wykazały, że działania mające na celu zmniejszenie presji na Morze Bałtyckie przynoszą skutek, o ile zostaną wdrożone. Na przykład w wyniku porozumień regionalnych dopływ składników biogennych osiągnął zrównoważony poziom w niektórych częściach regionu Morza Bałtyckiego, podobnie jak poziomy niektórych substancji niebezpiecznych, które wcześniej były problematyczne.
CZAS NA DZIAŁANIE JEST TERAZ: potrzebne są zmiany transformacyjne we wszystkich sektorach społeczno-gospodarczych wchodzących w interakcję ze środowiskiem Morza Bałtyckiego lub mających na nie wpływ. Konieczne są działania zarówno mające na celu zatrzymanie obecnych negatywnych tendencji, jak i ochronę i odbudowę ekosystemów. Aby osiągnąć ten cel, Morze Bałtyckie będzie wymagało holistycznego podejścia łączącego środki ukierunkowane na różne presje i skutki zmian klimatu.
Zdjęcia wykorzystane na grafikach: @wmi_ok 🫶
#balticsea #climatechange #zmianyklimatu #bioroznorodnosc#biodiversity #BiodiversityMatters #helcom #stateofthebalticsea2023 #BalticSeaRegion
