Artykuł 31 ust. 1 Konwencji Genewskiej przewiduje „depenalizację warunkową” nielegalnego przekroczenia granicy przez uchodźcę. Nie podlegają oni bowiem karze, jeśli zgłoszą się bezzwłocznie do władz i przedstawią wiarygodne przyczyny swojego nielegalnego wjazdu.
Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej wyrokiem z dnia 3 czerwca 2022 r., sygn. akt II K 796/21, umorzył postępowanie karne wobec uchodźcy z Białorusi, który uciekając przed prześladowaniem przekroczył polską granicę w miejscu do tego nieprzeznaczonym.
Pan Vitali został oskarżony o nielegalne przekroczenie granicy we współdziałaniu z innymi osobami, które rzekomo miały udzielić mu informacji dotyczącej topografii oraz zapewnić środek transportu (art. 264 §2 kodeksu karnego).
Pan Vitali zdecydował się na ucieczkę z kraju, ponieważ był poszukiwany przez reżim białoruski. Był opozycjonistą i brał czynny udział w protestach przeciwko sfałszowanym wyborom prezydenckim. Z tego powodu wystawiono za nim list gończy i zastraszano rodzinę. Na Białorusi, w razie odnalezienia, jego zdrowie i życie byłoby zagrożone. Zostało to potwierdzone przez polskie organy, które nadały mu status uchodźcy uznając, że w razie powrotu na Białoruś byłby zagrożony prześladowaniem ze względów politycznych.
Cudzoziemiec zdecydował się na ucieczkę, aby ratować swoje życie. Przekroczył granicę na rzece Bug, aby dostać się do Polski. Jego znajomi mieli zawieść go do placówki Straży Granicznej, aby ubiegać się w Polsce o status uchodźcy. Wcześniej zostali jednak zatrzymani przez Straż Graniczną, która wszczęła wobec wszystkich postępowanie karne. Pan Vitalii od razu po zatrzymaniu informował, że chce ubiegać się w Polsce o udzielenie mu ochrony międzynarodowej. Tego samego dnia złożył stosowny wniosek.
W toku postępowania wskazywaliśmy, że postępowanie karne nie powinno być wszczęte, bowiem nie można ścigać uchodźców za nielegalne przekroczenie granicy. Sąd Rejonowy zgodził się z naszą argumentacją wskazując, że
zaistniała negatywna przesłanka procesowa prowadzenia postępowania o której przewiduje art. 17 1 pkt 4 kpk – tj. przepis ustawy stanowi, że sprawca nie podlega karze.
Sąd Rejonowy wskazał, że art. 31 ust. 1 Konwencji Genewskiej przewiduje „depenalizację warunkową” nielegalnego przekroczenia granicy przez uchodźcę. Nie podlegają oni bowiem karze, jeśli zgłoszą się bezzwłocznie do władz i przedstawią wiarygodne przyczyny swojego nielegalnego wjazdu. Sąd przypomniał, że do zastosowania omawianego przepisu wystarczy niezwłoczne sygnalizowanie zamiaru zgłoszenia się do Straży Granicznej w celu złożenia wniosku o nadanie statusu uchodźcy. Pan Vitali nie był zobowiązany do zgłoszenia telefonicznego do Straży Granicznej chęci ubiegania się o udzielenie ochrony międzynarodowej w momencie nielegalnego przekroczenia granicy.
Postępowanie karne zostało także umorzone wobec znajomych Pana Vitalija ze względu na znikomą społeczną szkodliwość czynu. Sąd rejonowy oceniając społeczną szkodliwość czynu uwzględnił fakt, że Pan Vitali jest uchodźcą, a tym samym motywacja jego znajomych do udzielenia mu pomocy opierała się
nie tylko na osobistej znajomości z nim, ale także na solidarności z osobą będącą opozycjonistą, poddaną prześladowaniom, represjom z przyczyn natury politycznej.
Sąd zaznaczył, że oskarżeni znajomi Pana Vitalija chcieli nieść mu bezinteresowną pomoc, co musi mieć wpływ na ocenę stopnia społecznej szkodliwości czynu. Nie można tym samym uznać, że popełnili przestępstwo.
Pan Vitali był broniony przez współpracującą z SIP adw. Małgorzatę Jaźwińską.
Wspieraj Stowarzyszenie Interwencji Prawnej przez https://interwencjaprawna.pl
źródło: https://interwencjaprawna.pl
