Pakt o migracji i azylu miał być odpowiedzią na wyzwania związane z rosnącą liczbą osób, które w poszukiwaniu schronienia lub lepszego, bezpiecznego życia migrują do Europy. Miał być deklaracją solidarności oraz reformą dotychczasowych rozwiązań m.in. w zakresie procedur o udzielenie ochrony międzynarodowej, i ich ujednolicenia we wszystkich krajach UE.
❓ Czy aby na pewno to się udało? Choć pakt nie został jeszcze uchwalony, podsumowujemy najważniejsze, naszym zdaniem, projekty rozporządzeń wchodzących w jego skład. Jeśli dokument zostanie przegłosowany, w takim kształcie, zmieni sytuację osób uchodźczych i migranckich oddalając Polskę i UE od prawnoczłowieczych wartości.
🔴Rozporządzenie w sprawie kontroli przesiewowej na granicy
Wprowadza 7-dniową przygraniczną kontrolę przebiegającą w warunkach detencji (pozbawianie wolności), w celu zakwalifikowania cudzoziemca(-mki) do odpowiedniej procedury o udzielenie ochrony międzynarodowej lub powrotowej. Taka sytuacja prowadzić będzie de facto do masowego pozbawiania wolności osób migrujących.
🔴 Rozporządzenie w sprawie procedur azylowych
To rozporządzenie wprowadza dwa rodzaje procedur o udzielenie ochrony międzynarodowej: procedurę normalną i przyspieszoną (graniczną). Procedura przyspieszona, która będzie obligatoryjna w przypadku pewnych grup wnioskodawców, zakłada, że postępowanie będzie trwało (!) krócej niż 12 tygodni. W tym czasie cudzoziemcy(-mki) będą przebywać w ośrodkach detencyjnych. Tymczasem, w standardach międzynarodowych, pozbawienie wolności cudzoziemców(-mek) powinno być jednak ostatecznym środkiem zabezpieczenia procedur o ochronę międzynarodową, stosowanym tylko wtedy, gdy środki wolnościowe nie są, w każdym konkretnym przypadku, dostępne. Co więcej, rozpatrywanie spraw w przyspieszonych procedurach rodzi ogromne ryzyko pominięcia istotnych indywidualnych okoliczności w sprawie ubiegania się o ochronę, (!) co jest kluczowe w tej procedurze i już teraz jest ogromnym problemem, oraz pozbawia migrantów(-tki) skutecznego prawa do odwołania się od decyzji o odmowie udzielenia ochrony międzynarodowej.
Ten sam pakt, choć inne rozporządzenie (w sprawie reagowania na sytuacje kryzysowe i spowodowane działaniem siły wyższej), wprowadza możliwość rozszerzenia stosowania procedury granicznej w przypadku „masowego napływu migrantów lub siły wyższej”, a w sytuacji „instrumentalizacji migracji” – umożliwia państwom rozpatrywanie 100% wniosków w procedurach granicznych.
Rozporządzenie rozszerza również definicję „bezpiecznego kraju trzeciego”, w celu ułatwienia deportacji, tymczasem często są to bardzo indywidualne kwestie, uzależnione m.in. od powodów ucieczki.
🔴 Rozporządzenie w sprawie zarządzania migracją i azylem
To dokument, który przy okazji kampanii parlamentarnej w Polsce odmieniane było przez wszystkie przypadki, ze względu na tzw. „przymusową relokację”. Rozporządzenie, owszem przewiduje relokacje – jednak przymus dotyka nie krajów UE, a samych migrantów(-tki), którzy nie będą mieli wyboru do jakiego kraju zostaną przeniesieni. Migracje związane z pełnoskalową inwazją Rosji na Ukrainę pokazały nam, że jeśli da się ludziom wolność w wyborze miejsca do życia – naturalnie znajdą je w różnych krajach, nie czując się jednocześnie pozbawieni prawa decydowania o własnym życiu i sprawczości.
Z kolei mechanizm solidarności, dotyczy jedynie państw członkowskich, bez uwzględniania solidarności z osobami migrującymi. Prawo to przewiduje trzy formy solidarnego zaangażowania się przez państwa członkowskie: relokacja cudzoziemców(-mek), finansowanie państw członkowskich na granicach zewnętrznych (m.in. fundusze na wzmacnianie zabudowy granic, ośrodków detencyjnych, poprawę warunków recepcyjnych), finansowanie państw trzecich. Wybór formy solidarności jest dowolny.
Ta dowolność ma niestety 2 strony medalu, gdyż może doprowadzić do sytuacji, w której państwa swoją solidarność okazywały będą wyłącznie finansowo. Co jedynie oddala UE od celu rozporządzenia, jakim miało być – odciążenie państw granicznych, z przeciążonym systemem azylowym. Większy budżet będzie będzie nakładał na te państwa jeszcze większą odpowiedzialność.
🆘 “Solidarność” okazywana finansowo będzie też służyła wzmacnianiu fortyfikacji twierdzy Europa oraz jeszcze większemu finansowaniu państw trzecich zarządzanych przez niedemokratyczne władze – znane ze swojej bezwzględności. Przykładem może być Libia, w której pieniądze z UE trafią do straży przybrzeżnej łamiącej prawa człowieka z ogromnym okrucieństwem.
Kolejnym fiaskiem tego rozporządzenia jest brak rozszerzenia definicji rodziny. Już teraz problem z łączeniem rodzin jest ogromy. Zgodnie z zapisami paktu – dorosłe rodzeństwo nie będzie uznawane za członków rodziny i nie będzie mogło się połączyć z bratem lub siostrą w innym kraju. Dzieci będą mogły połączyć się z rodzicami lub innymi członkami rodziny, (!) ale tylko w określonych przypadkach.
Pakt nie został jeszcze wprowadzony, głosowanie w Parlamencie Europejskim zaplanowane jest na wiosnę tego roku. Wszystko wskazuje jednak na to, że dokument zostanie przyjęty w podobnym kształcie, gdyż zgoda polityczna co do jego brzmienia już zapadła, a do przegłosowania paktu wystarczy kwalifikowana większość.
‼️ Pakt, choć zawiera też dobre rozwiązania, to jako całość budzi nasz stanowczy sprzeciw. Wiele zapisów stoi w sprzeczności z podstawowymi prawami człowieka, a w szczególności prawem do poszukiwania azylu i może prowadzić do jeszcze większej przemocy na granicach, a także długotrwałej detencji dzieci i rodzin migranckich.
Pogłębioną analizę poszczególnych rozporządzeń znajdziecie na naszej stronie – link w komentarzu pod postem.
Żródło materiału: Stowarzyszenie Interwencji Prawnej
