Materiał przygotowany przez:
Aoife Walsh i Caroline Hawley
wiadomości BBC
Powszechnie potępiono egzekucję Brytyjczyka pochodzenia irańskiego Alirezy Akbariego, który został skazany na śmierć.
Były wiceminister obrony Iranu został aresztowany w 2019 roku i skazany za szpiegostwo na rzecz Wielkiej Brytanii, czemu zaprzeczył.
Premier Wielkiej Brytanii Rishi Sunak powiedział, że jego egzekucja była „bezdusznym i tchórzliwym aktem dokonanym przez barbarzyński reżim”.
Francja wezwała najwyższego irańskiego dyplomatę do Paryża, ostrzegając, że powtarzające się naruszenia prawa międzynarodowego przez Teheran nie mogą pozostać bez odpowiedzi.
Tymczasem Wielka Brytania nałożyła sankcje na prokuratora generalnego Iranu, mówiąc, że pociągnie reżim do odpowiedzialności „za przerażające łamanie praw człowieka”.
„Dzisiejsze nałożenie na niego sankcji podkreśla nasz wstręt do egzekucji Alirezy Akbari” – powiedział brytyjski minister spraw zagranicznych James Cleverly.
Oficjalny serwis informacyjny irańskiego wymiaru sprawiedliwości Mizan poinformował w sobotę, że 61-letni Akbari został powieszony. Nie określił daty wykonania egzekucji.
Iran opublikował wideo przedstawiające pana Akbariego na początku tego tygodnia, pokazujące coś, co wyglądało na wymuszone zeznania, po tym, jak ministerstwo wywiadu tego kraju określiło Brytyjczyka-Irańczyka jako „jednego z najważniejszych agentów brytyjskiego wywiadu w Iranie”.
Jednak BBC Persian wyemitowało w środę wiadomość audio od pana Akbari, w której powiedział, że był torturowany i zmuszony do przyznania się przed kamerą do zbrodni, których nie popełnił.
Rodzina pana Akbari została poproszona o pójście do jego więzienia na „ostatnią wizytę” w środę, a jego żona powiedziała, że został przeniesiony do izolatki.
Jego siostrzeniec, Ramin Forghani, opowiedział BBC o swoim szoku wywołanym egzekucją wuja, opisując ją jako oznakę „desperackiego” reżimu.
Pan Akbari przeprowadził się do Wielkiej Brytanii z wizą inwestycyjną i został naturalizowanym obywatelem, mówi jego rodzina.
Ale pan Forghani powiedział, że jego wujek wrócił do Teheranu z Wielkiej Brytanii na prośbę swojego byłego szefa, Alego Shamkhaniego, sekretarza Najwyższej Rady Bezpieczeństwa Narodowego Iranu.
W rozmowie z BBC z Luksemburga pan Forghani powiedział: „Był oddany temu krajowi, dlatego wrócił.
„Był zaangażowany w system od samego początku i nie zamierzał wyrządzać krzywdy ani reżimowi, ani ludności.
„Mogę tylko spekulować, że na najwyższych szczeblach rządu doszło do walki o władzę i postanowili stworzyć spisek przeciwko mojemu wujowi”.
Organizacja praw człowieka Amnesty International wezwała Wielką Brytanię do zbadania zarzutów, że Akbari był torturowany przed śmiercią. Grupa oskarżyła Iran o okazywanie „żałośnie małego szacunku” ludzkiemu życiu.
Dr Sanam Vakil, ekspert ds. Iranu w think tanku ds. narody próbowały „zdestabilizować republikę islamską”.
„Podtrzymywanie narracji o zaangażowaniu Zachodu jest sposobem na utrzymanie jedności wśród politycznego establishmentu” – powiedziała w programie BBC Radio 4’s Today.
Stosunki między Wielką Brytanią a Iranem pogorszyły się w ostatnich miesiącach, odkąd Londyn nałożył sankcje na irańską policję moralności i inne najwyższe osobistości bezpieczeństwa, w odpowiedzi na brutalne rozprawienie się z antyrządowymi demonstrantami.
W ostatnich latach Iran aresztował dziesiątki Irańczyków z podwójnym obywatelstwem lub stałym pobytem za granicą, głównie pod zarzutami szpiegostwa i bezpieczeństwa narodowego.
Obywatele brytyjsko-irańscy Nazanin Zaghari-Ratcliffe i Anoosheh Ashoori zostali zwolnieni i pozwolono im opuścić Iran w zeszłym roku po tym, jak Wielka Brytania spłaciła wieloletni dług wobec Teheranu.
Jednak co najmniej dwóch innych Irańczyków pochodzenia brytyjskiego pozostaje w areszcie, w tym Morad Tahbaz, który również posiada obywatelstwo amerykańskie.
Źródło materiału w języku angielskim: https://www.bbc.com
Zdjęcia i materiały filmowe: https://www.bbc.com